17 lipca br. Insurance Europe opublikowała swoje ostateczne stanowisko dotyczące konsultowanej przez Komisję Europejską nowej strategii w zakresie zrównoważonego finansowania. Istotną częścią tych konsultacji było pytanie o to, czy jest zasadne podjęcie prac zmierzających do opracowania tzw. brązowej taksonomii. Insurance Europe, uwzględniając polskie stanowisko, odpowiada „nie”.
Zielona taksonomia
18 czerwca br. zostało uchwalone Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, czyli tzw. zwykła lub zielona taksonomia. Jak każde unijne rozporządzenie, będzie ono obowiązywać w państwach Unii bezpośrednio. Inaczej niż w przypadku dyrektyw, nie ma konieczności implementowania jego treści do poszczególnych ustaw. Rozporządzenie 2020/852 wskazuje przede wszystkim te aktywności działalności gospodarczej, które mogą być uznane za zrównoważone środowiskowo. Szczegóły określą akty niższego rzędu. Już teraz jednak wiadomo, że będzie to działalność należąca do jednej z 6 głównych grup:
- łagodzenie zmian klimatu;
- adaptacja do zmian klimatu;
- zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich;
- przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym;
- zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola;
- ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
Przepisy taksonomii mają obowiązywać od stycznia 2022 roku w stosunku do łagodzenia zmian klimatu oraz adaptacji do zmian klimatu, a od stycznia 2023 r. w zakresie pozostałych czterech celów środowiskowych.
Czy zacząć pracować nad brązową taksonomią?
Pytanie, które Komisja Europejska postawiła w ramach nowej strategii w zakresie zrównoważonego finansowania, dotyczyło podjęcia prac zmierzających do opracowania tzw. brązowej taksonomii. Komisja zapytała, czy obecne działania w zakresie zrównoważonego finansowania należy uzupełnić opracowaniem taksonomii działalności gospodarczej, która jest najbardziej narażona na konieczność dokonania transformacji ze względu na jej obecny negatywny wpływ na środowisko.
Insurance Europe wstępnie: Yes, but…
Wstępne stanowisko Insurance Europe potwierdzało uzupełnienie działań w ramach zrównoważonego finansowania o brązową taksonomię (YES), chociaż wskazywało na pewne ryzyka z tym związane. Podkreślono w szczególności, że zdefiniowanie brązowej taksonomii może być przydatne do zidentyfikowania działalności gospodarczej o obecnym negatywnym wpływie na środowisko, wymagającym inwestycji w celu przekształcenia modelu biznesowego. Zauważono jednak, że nie powinno to być priorytetem w kształtowaniu polityki UE, ponieważ należy skoncentrować się na mobilizacji kapitału na drodze do transformacji. Brązowa taksonomia nie powinna ograniczać „wszechświata inwestycyjnego” i nie powinna przyczyniać się do innych negatywnych zjawisk, takich jak istnienie „zielonych” baniek spekulacyjnych, istotnego spadku wyceny niektórych aktywów czy zahamowania procesu transformacji.
Inwestycje na rzecz transformacji
Insurance Europe podkreśliła, że rozwiązaniem nie może być zatrzymanie lub ograniczenie ekspozycji finansowej na firmy prowadzące „brązową” działalność. Przeciwnie, potrzebne są inwestycje, aby przeprowadzić ich transformację. W tym sensie „brązowa” taksonomia może pomóc zarówno władzom publicznym, jak i inwestorom w lepszej identyfikacji firm, które muszą zmienić swój model biznesowy. Władze publiczne mogłyby powstrzymać szkodliwe dotacje, a nawet uregulować te działania (np. obowiązkową strategią dekarbonizacji, planem zamknięcia dla niezrównoważonych aktywów).
Opracowanie brązowej taksonomii pomogłoby w przygotowaniu działań w zakresie społecznych skutków transformacji do gospodarki niskoemisyjnej. Inwestorzy mogliby nadal inwestować w te spółki, na przykład, jeśli spełnione zostaną określone warunki środowiskowe lub w celu sfinansowania szczególnych potrzeb inwestycyjnych związanych z przejściem do gospodarki niskoemisyjnej. Opracowanie brązowej taksonomii nie powinno automatycznie prowadzić do takich samych wymogów sprawozdawczych, jak w zakresie zielonej taksonomii, a wpływ ujawnień na tę kwestię powinien zostać dokładnie przeanalizowany.
Stanowisko PIU dla Insurance Europe – brązowa taksonomia to nie priorytet
Polska Izba Ubezpieczeń, po przedyskutowaniu problemu z rynkiem ubezpieczeniowym w ramach Grupy roboczej ds. zrównoważonego finansowania, zaproponowała Insurance Europe istotną modyfikację wstępnego stanowiska. Wskazaliśmy w szczególności, że opracowanie tego typu regulacji nie powinno być obecnie priorytetem i dyskusję należy zacząć raczej w momencie, kiedy będzie już wiadomo, jak w praktyce sprawdziła się zielona taksonomia. Nowe regulacje mogłyby ograniczać możliwości inwestycyjne instytucji finansowych i raczej utrudniać niż pomagać transformacji w kierunku zielonej gospodarki. Podkreśliliśmy również istotne skutki społeczne wprowadzania zmian mających na celu ochronę środowiska i zahamowanie zmian klimatu. Należy przecież zauważyć, że na zrównoważone finansowanie składają się nie tylko czynniki środowiskowe („E” jak Environmental), ale również społeczne i związane z zarządzaniem („S” jak Social i „G” jak Governance).
Konsultacje z państwami CEE
PIU rozpoczęła również konsultacje z państwami regionu CEE (Central and Eastern Europe). Polskę poparła Austria, która w stanowisku przesłanym do Insurance Europe wskazała, że agenda zrównoważonego finansowania już teraz jest bardzo wymagająca i należy najpierw ocenić, jak funkcjonuje w praktyce dotychczasowa legislacja, a dopiero później zastanawiać się nad kolejnymi krokami legislacyjnymi, w tym w zakresie brązowej taksonomii.
Ostateczne stanowisko Insurance Europe – jednak „No”
W rezultacie tych konsultacji i dalszych rozmów znaczna część propozycji PIU znalazła się w ostatecznej odpowiedzi Insurance Europe do Komisji Europejskiej. Stanowisko europejskiego rynku europejskiego uległo na tyle istotnej modyfikacji, że Francja zaproponowała, żeby zmienić odpowiedź z YES na NO. Insurance Europe, zrzeszająca stowarzyszenia ubezpieczeniowe we wszystkich państwach Unii Europejskiej zaproponowała zatem ostatecznie, żeby Komisja Europejska nie zaczynała na razie dyskusji w zakresie brązowej taksonomii i skupiła się na implementacji dotychczasowych regulacji dotyczących zrównoważonego finansowania. Legislacja unijna powinna promować zieloną ekonomię i zachęcać jak największą liczbę podmiotów do uczestnictwa w tym projekcie. Wskazano konsekwencje społeczne opracowania brązowej taksonomii. Ograniczając finansowanie niektórych sektorów moglibyśmy raczej doprowadzić do społecznego wykluczenia, a nie do zielonej transformacji.
A jakie jest stanowisko EIOPA?
Europejski nadzorca ubezpieczeniowy odpowiadając na konsultacje Komisji Europejskiej w przeciwieństwie do Insurance Europe zaznaczył jednak odpowiedź YES. W jego opinii w celu rozróżnienia między profilami ryzyka różnych aktywów przydatne może być zastosowanie taksonomii,
która nie tylko uwzględnia działalność gospodarczą mającą pozytywny wpływ na środowisko, ale także która uwzględnia obecną działalność gospodarczą mającą wpływ negatywny. „Brązowa” taksonomia będzie istotna dla opracowania kryteriów dla znacząco szkodliwych poziomów emisji, które pomogą inwestorom i emitentom zrozumieć skalę zadania do wykonania.
Jak widzimy jest to zgoła odmienne stanowisko, nie wskazujące praktycznie ryzyk związanych z opracowaniem brązowej taksonomii. Odpowiedź na tytułowe pytanie Komisji Europejskiej pozostaje zatem zapewne otwarta.
